Czy lepsze są testy z użytkownikami czy audyt użyteczności? Którą technikę wykorzystać? Te pytania zadaje sobie zapewne wiele osób związanych z branżą UX lub zainteresowanych optymalizacją swoich produktów.
Kiedy korzystać z audytów użyteczności, aby uzyskać jak najlepsze rezultaty?
Chyba najważniejszą sytuacją jest ta, w której produkt posiada poważne, podstawowe błędy w projekcie. W takim układzie testy są najzwyczajniejszą stratą pieniędzy, ponieważ użytkownicy i tak w pierwszej kolejności zwrócą uwagę na te nieprawidłowości, które wykryłby audyt. Co więcej, mogą one przesłonić inne problemy, już nie tak oczywiste do odnalezienia, których bez konsultacji z klientami nie dałoby się zauważyć. Wiele opinii i artykułów dotyczących audytów, ale też w ogóle kwestii związanych z UX jako takich, omawia te zagadnienia z perspektywy dużych witryn lub aplikacji, które pierwszy kontakt z UXem mają już dawno za sobą. Niestety rzeczywistość, przynajmniej ta na polskim rynku, bardzo często jest taka, że klientami są małe firmy, o niskiej świadomości i wiedzy związanej z projektowaniem użyteczności, których produkty zostały stworzone dobrych kilka lat temu, własnym sumptem. W takich warunkach audyt bywa jedynym ratunkiem. Nie oszukujmy się, niejednokrotnie jest również tak, że klienta zwyczajnie nie jest stać na testy z użytkownikami, rozwiązanie niewątpliwe droższe od audytu. Wykonanie audytu może nie być wtedy wyjściem idealnym, ale z pewnością lepszym niż bierność. Innym podobnym przypadkiem jest projekt z krótkim czasem realizacji. Nie należy także zakładać, że strony lub aplikacje dużych graczy na rynku, na pewno pozbawione są podstawowych problemów. Najlepszymi przykładami są tutaj znane polskie e-commerce’y, na których można znaleźć wiele, wydawałoby się, oczywistych błędów. Z tego względu dobrą praktyką jest po prostu wykorzystanie audytu jako pierwszego kroku każdego kompleksowego projektu optymalizacyjnego. Pomaga on wtedy w określeniu spektrum potrzebnych działań, ustaleniu priorytetów, wybraniu najważniejszych kwestii do testów, upewnieniu się, że na stronie nie ma krytycznych przeszkód.
Testy użyteczności pozwalają dogłębnie poznać grupę docelową produktu
Testy użyteczności najlepiej sprawdzają się w sytuacjach, kiedy istnieje konieczność dokładnego poznania użytkowników i ich potrzeb. Jest to szczególnie ważne w wypadkach kiedy witryna lub aplikacja dedykowana jest specyficznej grupie osób. Również przed większymi zmianami produktu warto sprawdzić, czy proponowane zmiany zostaną dobrze odebrane i odniosą planowany skutek. Co więcej, testy z użytkownikami mogą także pomóc określić, czego brakuje w ofercie i w którym kierunku powinien zmierzać rozwój strony. Z tej perspektywy można powiedzieć, że ta metoda stanowi ogólne wsparcie modelu biznesowego i marketingu. Nie należy jednak mylić testów UX z grupami focusowymi. Grupy focusowe mają za zadanie sprawdzenie, co ludzie myślą o danym rozwiązaniu i poprzez dyskusję odkryć ich uczuć, preferencji i postaw.
Testy użyteczności, poprzez zadania polegające na interakcjach, weryfikują, jak użytkownicy w rzeczywistości korzystają z produktu.
Z tego względu jest to dodatkowo doskonałe narzędzie do wykrywania błędów i problemów w produktach spełniających ogólne normy projektowania i UX. Jak było już wcześniej wspomniane, testy sprawdzają się przede wszystkim podczas wieloetapowych projektów optymalizacyjnych w celu kontroli potencjalnych problemów wykrytych w audycie. Należy jednak pamiętać, że jest to metoda dużo bardziej czasochłonna i droższa niż audyty, co niestety wyklucza ją z niektórych przedsięwzięć.
Co zatem wybrać?
Dobrze wykonany audyt użyteczności to niezaprzeczalnie bardzo przydatne narzędzie, które może uchronić projekt przed poważnymi kłopotami. Nie należy go stosować zamiast testów z użytkownikami, gdyż są one odrębną, komplementarną metodą. I dlatego też, jego także nie da się zastąpić. Czy testy z użytkownikami są lepsze niż audyt użyteczności? To przewrotne pytanie. Odpowiedź brzmi: testy z użytkownikami nie są lepsze od analizy eksperckiej, są po prostu inne.
