Analiza użyteczności – 10 Heurystyk Nielsena

Ocena heurystyczna to metoda analizy użyteczności w dziedzinie interakcji człowiek-komputer.  Istnieje kilka zestawów heurystyk, lecz nie wykluczają się one wzajemnie i często obejmują wiele podobnych aspektów związanych z projektowaniem interfejsów. Prostota oceny heurystycznej jest niezwykle korzystna na początkowych etapach projektowania – metoda ta nie wymaga bowiem testowania rozwiązań przez rzeczywistych użytkowników, co może stanowić problem ze względu na rekrutację badanych, konieczność zapewnienia miejsca badania oraz czas, który należy poświęcić takiemu procesowi. Technika ta bardzo często wykorzystywana jest podczas audytu UX.

‍Zalety analizy heurystycznej:

• dostarcza Designerom szybkie i wartościowe informacje zwrotne
• informacje zwrotne można uzyskać jeszcze na wczesnym etapie projektowania
• zastosowanie odpowiedniej heurystyki pomaga projektantowi w doborze odpowiednich środków, w celu optymalizacji wyglądu i działania serwisu
• analizę heurystyczną można stosować równolegle z innymi metodologiami oceny użyteczności

Heurystyki, opracowane przez Jakoba Nielsena (we współpracy z Rolfem Molichem), przedstawione w 1990 roku stały się prawdopodobnie najczęściej stosowanymi heurystykami użyteczności dla projektowania interfejsów użytkownika. 

Znajomość niżej przedstawionych zasad stanowi swoiste abecadło w dziedzinie badania użyteczności i optymalizacji stron internetowych.

10 heurystyk Jakoba Nielsena:

1. Pokazuj status systemu

System powinien zawsze informować użytkownika o jego aktualnym statusie. Wyświetlanie statusu systemu może przybrać formę paska postępu, ładowania tarczy lub zmiany koloru przycisku. Te małe interakcje zapewniają użytkownikom natychmiastową informację zwrotną, przez co użytkownik zawsze wie, co aktualnie się dzieje na stronie.

2. Zachowaj zgodność pomiędzy systemem a rzeczywistością

System powinien mówić językiem użytkownika, używając słów, zwrotów i pojęć znanych, które zna, a nie terminów zorientowanych wyłącznie na system. 

Oprócz używania przystępnego języka ta zasada mówi, że interfejs powinien pasować przede wszystkim do modelu mentalnego użytkownika (pomysłu użytkownika na to, jak powinien działać interfejs). Model mentalny użytkowników powstaje przez lata na podstawie ich doświadczeń i przekonań. Przykładem dopasowania systemu do rzeczywistości jest zaprojektowanie menu nawigacyjnego sklepu internetowego, które będzie zgodne z tym, w jaki sposób użytkownik znajdzie informacje o produktach w sklepie stacjonarnym.

3. Daj użytkownikowi pełną kontrolę

Użytkownicy powinni mieć możliwość poprawiania swoich błędów. Ważne jest, aby byli w stanie przejąć kontrolę nad swoimi działaniami i mieć swobodę opuszczania interfejsu bez udzielania szczegółowych informacji na temat powodu. Ci, którzy czują się upoważnieni do interakcji z Twoją witryną lub produktem-nawet jeśli popełnią błąd – będą mieli znacznie lepsze wrażenia z korzystania ze strony niż użytkownicy, którzy muszą skontaktować się z obsługą klienta, aby poprawić swoje błędy.

4. Trzymaj się standardów i zachowaj spójność

Ważne jest, aby witryna lub inny produkt cyfrowy posiadały spójny interfejs użytkownika i usystematyzowane procesy. Te same słowa, oznaczenia, sytuacje i działania powinny być stosowane w jednakowy sposób w całym produkcie, zgodnie z zasadami przyjętymi dla danego środowiska, platformy czy systemu operacyjnego.

5. Zapobiegaj błędom

Chociaż interfejs powinien obsługiwać cofanie danej operacji (patrz heurystyka nr 3), jeszcze lepszym rozwiązaniem byłoby zaprojektowanie interfejsu, który w pierwszej kolejności zapobiegnie popełnianiu błędów przez użytkowników. Jednym ze sposobów zapobiegania błędów jest np. przesłanie komunikatu potwierdzającego przed zarejestrowaniem danej akcji przez system. 

6. Pozwalaj wybierać, zamiast zmuszać do pamiętania

Podobnie jak w poprzedniej heurystyce, interfejs powinien być zaprojektowany w taki sposób, aby umożliwić użytkownikom wykonywanie zadań bez konieczności polegania na własnej pamięci. Wszystkie niezbędne w danym momencie informacje powinny być przez cały czas widoczne na ekranie.‍

7. Zapewnij elastyczność i efektywność

Interfejs powinien być wystarczająco elastyczny, aby obsługiwać zarówno początkujących, jak i zaawansowanych użytkowników. Niektórzy użytkownicy mogą odwiedzać witrynę lub produkt po raz pierwszy, co może oznaczać nieco wydłużony czas zapoznawania się z jej funkcjonalnościami. Inni z kolei mogą mieć już doświadczenie z danym interfejsem i mogą szukać skrótów w celu wykonania najczęstszych czynności.

8. Dbaj o estetykę i umiar

Oszczędny układ graficzny polepsza czytelność, zmniejsza obciążenie wzroku i skraca czas odszukania pożądanych  treści. Dialog systemu z użytkownikiem nie powinien zatem zawierać niepotrzebnych lub rzadko używanych informacji.

9. Zapewnij skuteczną obsługę błędów

Użytkownicy popełniają błędy, niezależnie od tego, czy sami je wywołali, czy też jest to wina systemu. Interfejs powinien jednak jasno wyjaśniać błąd, aby użytkownicy mogli podjąć odpowiednie działania, w celu naprawienia go. Komunikaty o błędach powinny być napisane w języku użytkownika, a nie w języku systemowym (patrz heurystyka nr 2).

10. Zadbaj o pomoc i dokumentację‍

Ta ostatnia heurystyka stwierdza, że ​​każdy interfejs powinien być wyposażony w pomoc i dokumentację. Zazwyczaj mają one postać działu pomocy lub sekcji FAQ – zapewnienie tych zasobów pozwala użytkownikom znaleźć odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, co skutkuje m.in. mniejszą liczbą telefonów do zespołu obsługi klienta.

‍

Źródło grafik: Freepik